Savunma İhtiyaç mıdır?
İnsanlık, tarih boyunca savunma ihtiyacı hissetmiştir. Dışarıdan gelebilecek en büyük tehdit her ne
kadar insan faktörlü olsa da bu, devletler nezdinde kalıplara oturtturulmuştur. Bölge güvenliği, sınır
güvenliği vs. İnsanın özünden gelen bu savunma ihtiyacı, devletlerin de en önemli ihtiyaçlarından bir
tanesi olmuştur. Çünkü can güvenliği tehlikede olan bir insan her ne iş yapıyorsa yapsın önceliği kendi
can güvenliğini sağlamak olacaktır. Bu bağlamda ulusunun can ve mal güvenliğini garanti altına alan
devletlerin yoğunlaştıkları alanlarda öncü olması şaşırtıcı değildir.
Savunma Sanayi Nedir?
Savunma sanayi ulusal güvenliğe ve askeri güce temel öğeleri sağlayan endüstriyel varlıkların
toplamından oluşur. Savunma sanayi ülkenin savunma ile ilgili değer, istihdam, teknoloji yaratan
üreticilerinin toplamı veya Savunma Bakanlığı’na savunma veya savunma ile ilgili ekipman sağlayan
firmaların tamamından müteşekkildir. (Dunne, 1995). Savunma sanayi için devletlerin ayırdığı bütçe,
tehdit algılaması, coğrafi konum, kültürel ve sosyolojik etkenler göz ününde bulundurularak belirlenir.
Soğuk Savaş öncesi dönemde GSYH’nin yaklaşık olarak %5’ini oluşturmaktaydı. Bu dönemde Suudi
Arabistan gibi ülkeler GSYH’nin %20’sini savunma harcamalarına ayırırken, Japonya gibi ülkeler ise
GSYH’nin sadece %1’i ayırmıştır (Sandler ve Hartley,1995).
Savunma Harcamaları
Global anlamda savunma sanayi için harcanan para ortalama 1,67 trilyon dolar civarındadır. 1989
yılından SSCB’nin yıkılması ile birlikte dünyada oluşan bloklaşmanın sona ermesi sonucu 2001 yılına
kadar savunma harcamaları düşüş eğilimindedir. 2001 yılında A.B.D’de İkiz Kuleler saldırısı sonrası
dünya genelinde savunma harcamaları yeniden artış göstermiştir. Soğuk Savaş’ın son bulması
sonucunda 1995-2015 yılları arasında NATO ülkelerinin GSYH’den savunmaya ayırdığı pay %2,5’lara
kadar gerilemiştir. Bütçedeki bu küçülme, verimliliği ve efektifliği ortaya çıkarmıştır.
Verilerle Savunma Sanayi
- 2017 yılında Dünya Savunma Harcamaları Listesi’nde 610 milyon dolar ile A.B.D ilk sırada,
18,2 milyar dolar ile Türkiye 15. Sıradadır. - Dünyada savunma sanayi için en çok para harcayan ilk 15 ülke global anlamda savunma
harcamalarının %80’ini oluşturur. - Globalfirepower (2018) verilerine göre, 2018 yılı askeri güç sıralamasında ilk üç ülke sırasıyla
A.B.D, Rusya ve Çin’dir. Türkiye 9. Sıradadır. - 2018 yılında Türkiye, savunma harcamaları açısından dünyada 18. Sıradadır.
- 2018 yılında Türkiye, asker sayısı bakımından dünyadaki en iyi 12. Ülke konumundadır.
- 2018 yılında Türkiye’nin kişi başına savunma harcaması 410 dolardır. Bu sayı, ortalamanın
üstünde bir sayıdır.
KAYNAKÇA
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/612578
Misafir Yazar : Bayram Sarı
